Cel badania

• Diagnostyczny
• Terapeutyczny (zabiegowy)
• Profilaktyczny

Wskazania do wykonania kolonoskopii diagnostycznej

• Krwawienie z przewodu pokarmowego
• Niewyjaśniona niedokrwistość
• Podejrzenie raka jelita grubego
• Istotna biegunka o niejasnej przyczynie
• Nieswoiste zapalenia jelita grubego - diagnostyka i nadzór
• Badania przesiewowe zdrowej populacji w kierunku polipów i wczesnego raka

Jakie objawy powinny skłaniać do wykonania kolonoskopii?

• krew w stolcu lub krew utajona w kale
• utrata masy ciała
• brak apetytu bez uchwytnej przyczyny
• uporczywe parcie na stolec lub bezwiedne oddawanie stolca
• bóle w dolnej części brzucha
• przewlekłe zaparcie
• przewlekła biegunka
• zmiana wyglądu stolca (np. wąski stolec – „ołówkowaty")

Wskazania do wykonania kolonoskopii zabiegowej

• Usunięcie polipów
• Hamowanie krwawień z malformacji naczyniowych, owrzodzeń, guzów
• Usuwanie ciał obcych
• Poszerzanie zwężeń

Kolonoskopia diagnostyczna

Badanie ma na celu ocenę morfologiczną powierzchni błony śluzowej jelita grubego. W trakcie badania, po stwierdzeniu zmiany chorobowej, pobiera się kleszczykami materiał do badania histopatologicznego, który następnie jest dalej badany pod mikroskopem. Często w trakcie kolonoskopii stwierdza się obecność polipów.

Polipy jelita grubego

Polip to stwierdzenie opisowe, oznacza każde uniesienie tkanek ponad powierzchnię błony śluzowej. W jelicie grubym wyróżniamy polipy nowotworowe i nienowotworowe. Mogą być pojedyncze lub mnogie. Najczęstszym typem polipów u dorosłych są polipy nowotworowe (gruczolaki). Prawdopodobieństwo przemiany rakowej zależy od typu i wielkości gruczolaka (cewkowy, cewkowo-kosmkowy, kosmkowy). Małe gruczolaki złośliwieją rzadko, natomiast wśród polipów o średnicy ponad 2 cm prawie połowa ma cechy raka inwazyjnego. Określenie typu polipa należy do histopatologa (badanie pod mikroskopem). Gruczolaki jelita grubego mogą pojawić się w każdym wieku, ale wyraźny wzrost zapadalności dotyczy osób po 30 roku życia. Najczęstsze umiejscowienie – w odbytnicy i esicy.

Objawy:

• Małe polipy – brak objawów
• Większe polipy – głównym objawem jest krwawienie z odbytnicy, rzadziej niedokrwistość, parcie na stolec, domieszka śluzu w kale.
• Duże guczolaki kosmkowe esicy i odbytnicy (w trakcie badania widoczne jako przysadziste polipy) mogą wywoływać obfitą biegunkę o dużej zawartości elektrolitów z następczą hipokalemią (niski poziom potasu we krwi).

Największe znaczenie w diagnostyce polipów ma badanie kolonoskopowe.

Leczenie:

Lekarz wykonujący badanie nie jest w stanie ocenić złośliwości polipów jedynie na podstawie ich wyglądu zewnętrznego. Stwierdzenie obecności polipa jelita grubego jest wskazaniem do jego usunięcia, konieczne jest przesłanie usuniętego polipa do dalszego badania histopatologicznego. Najczęściej możliwe jest usunięcie miejscowe, nieoperacyjne, (polipektomia endoskopowa) za pomocą pętli diatermicznej lub kleszczyków wprowadzanych do środka jelita przez kanał w kolonoskopię. Endoskopowe usuwanie polipów jest zabiegiem bezbolesnym.